Stopy procentowe – dlaczego rata kredytu tak rośnie?

Dziewiąta z rzędu podwyżka stóp procentowych była bezprecedensowa w historii Rady Polityki Pieniężnej. Wszyscy zastanawiają się, czy ta była ostatnia i kiedy można spodziewać się odwrócenia trendu?

22 grudnia, 2023

9 min

Media o nas:

Spis treści:

Stopy procentowe – do niedawna skomplikowany temat zarezerwowany dla bankierów, dzisiaj mówi o nich nawet Twój wujek na grillu.

Dlaczego możesz nam zaufać

Informacja o reklamach

Gdy ostatni raz Rada Polityki Pieniężnej podnosiła tak agresywnie stopy procentowe, nad światem wisiało widmo recesji po pękającej bańce nieruchomości z 2008 r. Aktualnie RPP, pobiła swój własny rekord sprzed czternastu lat.

Podręcznikowa definicja mówi, że stopa procentowa jest ceną pieniądza, jaką należy zapłacić za jego pożyczenie. W praktyce stopy procentowe dotyczą nie tylko rozliczeń pomiędzy klientem a bankiem, ale także transakcji pomiędzy bankami komercyjnymi i Narodowym Bankiem Polskim.

Sprawdź rankingi kredytów, pożyczek i najlepszych kont bankowych.

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja — Zobacz, co może zrobić dla Twojego zdrowia i urody Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg

Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!

@Milena Dlugosz

Zobacz więcej

Zobacz też:

O tym, jak bardzo stopy procentowe wpływają na wysokość raty, kredytobiorcy mogli przekonać się w ciągu ostatniego roku. Od października stopa referencyjna z rekordowo niskiej 0,10% we wrześniu 2021 r. poszybowała do poziomu 6% w czerwcu 2022 r.

Ten artykuł pomoże Ci zrozumieć:

jak to wszystko działa?
dlaczego podwyżka raty kredytu o kilka procent wpływa na to, że musisz finalnie oddać bankowi nawet 200 000 zł więcej?

Stopy procentowe: co to?

Oprocentowanie kredytu to jego główny koszt. Na podstawie oprocentowania naliczane są odsetki, które składają się na ratę Twojego kredytu.

Sprawdź koniecznie: Kredyt gotówkowy: w jakim banku warto?

"Odsetki bankowe są naliczane od kwoty aktualnego zadłużenia za każdy dzień wykorzystania kapitału. Oznacza to tyle, że możemy zaciągnąć kredyt na okres 30 lat, ale gdy spłacimy go szybciej, to zapłacimy również mniej odsetek."

"Przykład praktyczny: zaciągamy kredyt w wysokości 300 tys. zł na okres 30 lat, a oprocentowanie kredytu jest stałe przez cały okres kredytowania i wynosi 9%. Jeśli zaciągając taki kredyt, nie dokonywalibyśmy żadnych wcześniejszych nadpłat kredytu, to łączne koszty odsetek przez okres 30 lat wyniosłyby ok. 570 tys. zł. Jeśli jednak zaciągnęliśmy kredyt na tych samych warunkach, czyli na 30 lat, wypłaciliśmy środki z kredytu w kwocie 300 tys. zł w poniedziałek, a dzień później, we wtorek spłaciliśmy całość kredytu, dzięki wygranej na przysłowiowej loterii, to odsetki zostaną naliczone wyłącznie za ten jeden dzień spłaty. W tym przykładzie będzie to 300 tys. zł * 9% * 1/365 (jeden dzień), czyli ok. 74 zł. odsetek za jeden dzień zadłużenia"

Romuald PilitowskiWiceprezes Zarządu Salomon Finance

Jeśli chcesz wiedzieć, jak będzie wyglądać Twój kredyt na mieszkanie, sprawdź nasz kalkulator kredytu hipotecznego.

Przykładowe raty tych samych kredytów przy różnych stopach procentowych

Poniżej znajdują się symulacje kredytu dla tej samej kwoty spłacanej przez 25 lat. Pierwszy przykład dotyczy pożyczki przy oprocentowaniu na poziomie 0,5%, drugi stóp procentowych na poziomie 5%.

Kwota kredytu	Okres	Stopy proc. i prowizja	Odsetki	Prowizja	Kwota do zapłaty	Rata miesięczna
350 000 zł	25 lat	0,5%; 2%	22 851,50 zł	7 000 zł	379 851,50 zł	1 266,17 zł
350 000 zł	25 lat	5,0%; 2%	269 095,93 zł	7 000 zł	626 095,93 zł	2 086,99 zł

Kalkulator kredytowy, którym sprawdzisz, jak zmienia się rata kredytu w zależności od oprocentowania, znajdziesz na stronie UOKiK-u.

Sprawdź, jak zwiększyć swoją szansę na kredyt!

Rodzaje stóp procentowych w Polsce

Rada Polityki Pieniężnej odpowiada za politykę stóp procentowych. W ramach swoich kompetencji reguluje pięć różnych stóp procentowych, które wpływają na wysokość raty dla zwykłego konsumenta, a także na oprocentowanie, na jakie banki pożyczają pieniądze sobie nawzajem i od NBP.

Zwykli kredytobiorcy najbardziej zainteresowani są stopą referencyjną (nazywaną również stopą bazową), która bezpośrednio wpływa na ratę kredytu. Rzadko się jednak zdarza, aby RPP podnosiła tylko jedną ze stóp. W momencie, kiedy potrzebna jest interwencja RPP, na ogół podwyżka dotyczy wszystkich stóp procentowych. Tylko w taki sposób można wpływać na hamowanie inflacji lub deflacji.

Więcej na temat inflacji dowiesz się z naszego tekstu:

Inflacja w Polsce: ile wynosi? Jak poradzić sobie z jej skutkami?

Stopy procentowe, za które odpowiada Rada Polityki Pieniężnej:

Stopa referencyjna
Stopa kredytu lombardowego
Stopa depozytowa
Stopa redyskontowa
Stopa dyskontowa

Stopa referencyjna

Stopa referencyjna określa poziom rentowności bonów pieniężnych emitowanych przez NBP.

NBP emituje bony pieniężne, jeśli chce zmniejszyć ilość płynnych środków na rynku. Krótkoterminowe (najczęściej 7-dniowe) transakcje kupna/sprzedaży bonów pieniężnych służą regulowaniu płynności na rynku międzybankowym i nazywają się operacjami otwartego rynku.

Poziom stopy referencyjnej wpływa bezpośrednio na poziom WIBOR. Tym samym ten rodzaj stóp procentowych wpływa na koszt kredytów udzielanych przez banki komercyjne. Im niższy poziom stopy referencyjnej, tym niższe są koszty kredytów bankowych dla klientów instytucjonalnych oraz detalicznych. I odwrotnie – im wyższy WIBOR tym kredyt jest droższy.

Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!

@Milena Dlugosz

Zobacz więcej

Z jakich produktów kredytowych możesz skorzystać?

Zobacz też:

Stopa kredytu lombardowego

Stopa kredytu lombardowego to oprocentowanie pożyczki udzielanej przez NBP bankowi komercyjnemu pod zastaw papierów wartościowych. Jest ona wykorzystywana do określania maksymalnego oprocentowania kredytów na rynku międzybankowym. Oznacza to, że obniżanie stopy lombardowej będzie obniżało górną granicę kosztu pieniądza pozyskiwanego przez banki.

Stopa depozytowa

Stopa depozytowa określa wysokość oprocentowania jednodniowych depozytów banków komercyjnych, które są deponowane w Narodowym Banku Polskim. Stopa depozytowa wpływa na poziom rentowności lokat i depozytów składanych przez Polaków w bankach komercyjnych. Im wyższy jest poziom stopy depozytowej, tym wyższa jest rentowność depozytów w bankach komercyjnych (np. rośnie oprocentowanie lokat).

Stopa redyskontowa

Stopa redyskontowa weksli określa cenę skupu weksli przez NBP od banków komercyjnych. Bank komercyjny wcześniej te weksle zdyskontował (czyli kupił po cenie niższej) od swojego klienta (przedsiębiorstwa). Weksel posłużył w tym wypadku, jako zabezpieczenie udzielonego kredytu.

Bank komercyjny korzysta z tej możliwości wówczas, kiedy chce mieć dostęp do gotówki wcześniej, niż określa to termin zapadalności weksla wystawionego przez klienta.

Stopa dyskontowa

Stopa dyskontowa to cena, którą bank komercyjny płaci Narodowemu Bankowi Polskiemu za udzielony kredyt pod zastaw weksli własnych przedsiębiorstw, wystawionych jako zabezpieczenie kredytów obrotowych. Dyskonto weksli jako instrument polityki pieniężnej jest instrumentem NBP na sytuacje kryzysowe. Działa jako dodatkowa możliwość wsparcia płynności banków komercyjnych. Wcześniej instrument ten zaoferowano w styczniu 2010 r. (bańka na rynku nieruchomości), a także przy kryzysie COVID-19 w kwietniu 2020 r.

Chcesz wiedzieć, jaką masz zdolność kredytową i ile zapłacisz za swój kredyt?

Zobacz też:

Co to jest WIBOR? Który lepszy 3M czy 6M?

Wspomniana wcześniej stopa bazowa służy do ustalania wskaźnika WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate), który wyznacza cenę pieniądza na międzybankowym rynku pieniężnym. To właśnie WIBOR wpływa bezpośrednio na ratę kredytu.

Podczas zaciągania kredytu, kredytobiorca sam musi wybrać okres aktualizacji stopy procentowej. W przypadku WIBOR 3M ma to miejsce co trzy miesiące, a w przypadku WIBOR 6M – co pół roku.

Jeśli stwierdzisz, że istnieje większe prawdopodobieństwo obniżki stóp procentowych, wówczas korzystniejszy będzie WIBOR 3M. Dzięki temu Twoja rata szybciej zostanie obniżona.

Jeżeli uważasz, że stopy nadal będą podnoszone – powinieneś wybrać WIBOR 6M. Pozwali Ci to opóźnić spłacanie wyższych raty kredytu. WIBOR 6M może pozwolić przeczekać niekorzystną koniunkturę i agresywne podwyżki stóp.

Zobacz też: Mieszkanie bez wkładu własnego: dla kogo + warunki

Kto i kiedy ustala w Polsce wysokość stóp procentowych? (Posiedzenia RPP)

Zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim wysokość stóp procentowych w Polsce ustala Rada Polityki Pieniężnej, czyli organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego. W jej skład wchodzi prezes NBP oraz dziewięciu członków, których co 6 lat powołują sejm, senat oraz prezydent.

Decyzje o wysokości stóp procentowych podejmowane są na posiedzeniach RPP, która, biorąc pod uwagę odczyty wskaźników makroekonomicznych (głównie inflację), podwyższa, obniża, albo utrzymuje stopy procentowe. Jako punkt odniesienia RPP ustaliło utrzymanie inflacji na poziomie 2,5%, jednocześnie przyjmując możliwe odchylenia na poziomie 1%.

Lista pozostałych posiedzeń RPP w 2022 r.

Sierpień 23 (wtorek)
Wrzesień 7 (środa)
Październik 5 (środa)
Listopad 9 (środa)
Grudzień 7 (środa)

Zobacz też:

Kiedy RPP podnosi stopy

Wysokość stóp procentowych w dużej mierze związana jest z wydarzeniami rynkowymi, a decyzje o podwyżkach lub obniżkach są reakcją na te wydarzenia.

Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe, kiedy pojawia się ryzyko inflacji, czyli zbyt szybkiego wzrostu cen towarów i usług. Podwyżka stóp procentowych podnosi „cenę pieniądza”, co oznacza, że bank centralny pożycza pieniądze bankom komercyjnym po wyższej cenie, a banki komercyjne udzielają wyżej oprocentowanych kredytów. Zapał konsumentów do wydawania pieniędzy zostaje ostudzony.

Jako dwa główne czynniki sprzyjające inflacji wymienia się:

tani kredyt
nakłady na wydatki publiczne.

Bieżących środków ani oszczędności nie warto trzymać na jednym koncie. Znasz wszystkie rodzaje kont i ich możliwości?

Zobacz też:

Kiedy RPP obniża stopy

Równie groźny co długotrwały wzrost cen jest proces postępujących spadków wyceny towarów i usług. Takie zjawisko nazywamy deflacją. Choć intuicyjnie mogłoby się wydawać, że deflacja jest korzystna (z punktu widzenia konsumenta), to dla gospodarki jest to zwiastun problemów. Przedsiębiorcy spodziewający się dalszego spadku cen wstrzymują się z inwestycjami, a to z kolei może prowadzić do wzrostu bezrobocia.

Jednocześnie deflacja jest bardzo nie w smak rządzącym. Z biegiem czasu ta sama ilość pieniądza zaczyna być więcej warta, co przekłada się na wysokość zadłużenia i obsługę długu.

Rada Polityki Pieniężnej, której głównym polem zainteresowania są finanse publiczne, obniża stopy procentowe, ułatwiając wzięcie kredytów pod inwestycje, pobudza gospodarkę i hamuje deflację.

Chcesz zacząć inwestować i pomnażać swój kapitał?

Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!

@Milena Dlugosz

Zobacz więcej

Zobacz też:

Podsumowanie

Stopy procentowe mówią nam o wiele więcej, niż tylko czy w danym momencie opłaca się brać kredyt.

Członkowie Rady Polityki Pieniężnej wyznaczają stopy procentowe w taki sposób, aby zapewnić stabilność polskiej walucie. W tym kontekście niebagatelne znaczenie ma zjawisko inflacji, inwestycji i stopa bezrobocia.

Efektów działań podejmowanych w zakresie wartości stóp procentowych nie należy się spodziewać od razu. Zobaczyć je można nawet po roku od ich podniesienia lub obniżenia.

Jeżeli zamierzasz brać kredyt, sam musisz odpowiedzieć sobie na pytanie, w którym miejscu koniunktury gospodarczej się znajdujemy. Kredyty już teraz nie należą do tanich i nikt nie wie, jak bardzo jeszcze zdrożeją.

Pamiętaj, decydując się na kredyt, musisz liczyć się z tym, że rata zawsze może wzrosnąć.

Masz pytania odnośnie stóp procentowych? Śmiało, zadaj je w komentarzu! Postaram się odpowiedzieć na nie, najlepiej jak potrafię.

*w tekście wykorzystano oficjalne definicje Narodowego Banku Polskiego

Oceń artykuł

5.0

Odałeś juz glos

2 opinie, ocena: 5.0

Stopy procentowe – dlaczego rata kredytu tak rośnie?

Stopy procentowe: co to?

Przykładowe raty tych samych kredytów przy różnych stopach procentowych

Rodzaje stóp procentowych w Polsce

Stopy procentowe, za które odpowiada Rada Polityki Pieniężnej:

Stopa referencyjna

Stopa kredytu lombardowego

Stopa depozytowa

Stopa redyskontowa

Stopa dyskontowa

Co to jest WIBOR? Który lepszy 3M czy 6M?

Kto i kiedy ustala w Polsce wysokość stóp procentowych? (Posiedzenia RPP)

Lista pozostałych posiedzeń RPP w 2022 r.

Kiedy RPP podnosi stopy

Kiedy RPP obniża stopy

Redakcja