Inflacja w Polsce 2023: ile wynosi? Jak poradzić sobie z jej skutkami?

Inflacja w Polsce wciąż rośnie. I nie wiadomo, kiedy będzie lepiej.

12 min

Media o nas:

Spis treści:

Mówi się, że w życiu pewne są tylko śmierć i podatki. Śmiało dodałbym jeszcze jedno zjawisko – inflację. Doświadczasz jej każdego dnia. Cierpi na niej Twój portfel i oszczędności. Jak to możliwe?

Jak co rano wchodzisz do piekarni i kupujesz ciepłe bułki na śniadanie. Roznoszący się zapach jest rozkoszny. Jednak po odejściu od kasy spostrzegasz, że jeszcze niedawno za te same pieniądze w koszyku było osiem bułek, a dziś masz ich już tylko pięć.

To właśnie inflacja.

Nie da się przed nią uciec, dlatego opowiem o wszystkim, co musisz o niej wiedzieć teraz i w przyszłości – zwłaszcza jeśli zależy Ci na tym, żeby nie stracić gromadzonego przez lata kapitału.

Z tego artykułu dowiesz się:

Czym jest inflacja i jak działa?
Jakie są przyczyny inflacji?
Ile wynosi inflacja w Polsce i co drożeje najbardziej?
Jakie są prognozy na kolejne lata?
Jak przedstawia się inflacja w Europie?
Jakie są sposoby na walkę z inflacją?

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja — Zobacz, co może zrobić dla Twojego zdrowia i urody Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg

Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!

@Milena Dlugosz

Zobacz więcej

Inflacja: podstawowe informacje

Inflacja jest jednym z podstawowych wskaźników ekonomicznych, który obrazuje stan gospodarki i proces kształtowania się cen. Oznacza ona średnie zmiany cen towarów i usług nabywanych przez przeciętne gospodarstwo domowe w ramach tzw. koszyka inflacyjnego. Zaliczają się do nich dobra niezbędne do codziennego funkcjonowania.

GUS do koszyka inflacyjnego wybiera najbardziej reprezentatywne kategorie produktów i usług. Zalicza się do nich:

żywność i napoje bezalkoholowe
napoje alkoholowe i wyroby tytoniowe
odzież i obuwie
użytkowanie mieszkania i nośniki energii
wyposażenie mieszkania i prowadzenie gospodarstwa domowego
zdrowie
transport
łączność
rekreacja i kultura
edukacja
restauracje i hotele
inne towary i usługi

Poszczególne grupy mają określoną wartość wagową, na podstawie których Główny Urząd Statystyczny każdego miesiąca wylicza uśrednioną wielkość inflacji dla całego kraju. Okresowo GUS zmienia wagę poszczególnych grup i ich „ważność” w obliczaniu inflacji.

WAŻNE: nie każdy wzrost cen określa się mianem inflacji. Jednorazowe lub sezonowe podwyżki lub obniżki są czymś naturalnym. Inflacja jest procesem w miarę stałym, mierzonym w konkretnym okresie, np. miesiąc do miesiąca czy rok do roku i dotyczącym powszechnego wzrostu cen, a nie tylko jednej grupy dóbr.

Zobacz też:

Jak działa inflacja?

Wzrost inflacji oznacza dla Ciebie przede wszystkim, że mając w portfelu te same 1000 zł, kupisz o wiele mniej tych samych produktów czy usług niż pół co rok temu. Ceny rosną, Twoje zarobki stoją w miejscu, a wartość pieniądza spada.

Dodatkowo, wraz z rosnącą inflacją spada wartość Twoich oszczędności na lokatach, rachunkach i depozytach bankowych. Maleją również szanse na skuteczne inwestowanie.

Chcesz jeszcze bardziej zgłębić temat inflacji?

Koniecznie zajrzyj do artykułu Agaty Jach: Inflacja: co to jest i jakie ma skutki dla gospodarki?

Skąd bierze się inflacja w Polsce?

Postawmy sprawę jasno. Nie ma jednej jedynej przyczyny inflacji w Polsce ani w żadnym kraju na świecie. Globalna gospodarka działa jak system naczyń połączonych i poszczególne czynniki na siebie oddziałują.

Do najczęstszych przyczyn inflacji zalicza się:

ceny surowców niezbędnych do funkcjonowania gospodarki, w tym gaz i ropa
podwyżki płac
rekompensata za nakłady w sektorze badań nad nowymi technologiami i produktami
zjawiska atmosferyczne (spadek cen w czasie urodzaju, wzrosty podczas klęsk żywiołowych czy nieurodzaju)
niezrównoważony budżet państwa
dodruk pieniędzy przez bank centralny
nadmiar inwestycji zarządzanych przez państwo
polityka monetarna
popyt konsumpcyjny (chcemy kupować i wydawać więcej, więc producenci i sprzedawcy podnoszą ceny)

W ostatnim czasie poziom inflacji w Polsce wzrósł także w wyniku pandemii COVID-19 i związanych z nią ograniczeń (także w normalnym funkcjonowaniu firm) czy wojny w Ukrainie i przerw w łańcuchu dostaw wielu towarów i surowców.

Ile wynosi inflacja w Polsce w 2022 roku?

Od początku roku stopa inflacji w Polsce zbliżała się do granicy 10% (o tym, dlaczego to niebezpieczna wartość, dowiesz się za chwilę). Ta bariera została przekroczona w marcu 2022. Od tego czasu już oficjalnie mówimy o inflacji galopującej. Niestety, z miesiąca na miesiąc sytuacja jest coraz gorsza. W kwietniu było to już 12,4%, a w maju aż 13,9%.

Z danych GUS-u wynika, że inflacja w Polsce w czerwcu wyniosła ma 15,6%, co będzie najgorszym wynikiem od 25 lat!

Ekspert z Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Jakub Rybacki, uważa, że szczyt inflacji w Polsce w 2022 roku przypadnie w sierpniu, a CPI wyniesie około 16,5%. Ma to być spowodowane obserwowaną na całym świecie reogranizacją łańcuchów dostaw i niedoborem materiałów. Rybacki ocenił, że zmniejszony popyt i spadki cen surowców wyhamują inflację w drugiej połowie roku.

Ostatecznie, w sierpniu przebiliśmy kolejną granicę. Inflacja w Polsce wyniosła 16,1% i jest najwyższa od marca 1997 roku, kiedy ukształtowała się na poziomie 16,6%.

Jakie produkty drożeją najbardziej?

Z cyklicznego raportu UCE Research i WSB „Indeks cen w sklepach detalicznych” wynika, że w kwietniu 2022 ceny w polskich sklepach wzrosły o 21,8% w stosunku do kwietnia 2021. Pokazuje to, że realna inflacja odczuwana przez konsumentów jest o wiele wyższa niż oficjalne odczyty.

W ujęciu rok do roku (rdr) drożeją wszystkie z 12 obserwowanych przez badaczy kategorii. Rekordzistami w tym okresie są:

produkty tłuszczowe (wzrost o 51,4% rdr)
mięso (wzrost o 31,2% rdr)
pieczywo (wzrost o 28,1% rdr)
warzywa (wzrost o 22% rdr)

Najmniejszy wzrost cen zanotowały:

owoce (wzrost o 7,8% rdr)
napoje (wzrost o 10,9% rdr)
chemia gospodarcza (wzrost o 11,4% rdr)

Może Cię zainteresować: Kredyt gotówkowy: w jakim banku warto?

Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!

@Milena Dlugosz

Zobacz więcej

Jak zmieniała się inflacja w Polsce na przestrzeni lat?

Chcesz mieć pełniejszy obraz naszej gospodarki? Zobacz, jak poziom inflacji w Polsce zmieniał się przez ostatnie lata.

Średnioroczna inflacja w Polsce od roku 2000 przedstawia się następująco:

2000: 10,1%
2001: 5,5%
2002: 1,9%
2003: 0,8%
2004: 3,5%
2005: 2,1%
2006: 1,0%
2007: 2,5%
2008: 4,2%
2009: 3,5%
2010: 2,6%
2011: 4,3%
2012: 3,7%
2013: 0,9%
2014: 0%
2015: –0,9%
2016: –0,6%
2017: 2%
2018: 1,6%
2019: 2,3%
2020: 3,4%
2021: 5,1%

Te dane pokazują, że przez większość czasu mieliśmy do czynienia ze zdrową inflacją (w granicach 2–3%). W latach 2015–2016 zanotowaliśmy nawet deflację. Znaczący wzrost cen notujemy od roku 2021 roku i ten stan wciąż się pogłębia.

A tak kształtowała się inflacja w Polsce w poszczególnych miesiącach od 2019 roku:

	2019	2020	2021	2022
Styczeń	0,7%	4,3%	2,6%	9,4%
Luty	1,2%	4,7%	2,4%	8,5%
Marzec	1,7%	4,6%	3,2%	11,0%
Kwiecień	2,2%	3,4%	4,3%	12,4%
Maj	2,4%	2,9%	4,7%	13,9%
Czerwiec	2,6%	3,3%	4,4%	15,5%
Lipiec	2,9%	3,0%	5,0%	15,6%
Sierpień	2,9%	2,9%	5,5%	16,1%
Wrzesień	2,6%	3,2%	5,9%	17,2%
Październik	2,5%	3,1%	6,8%	17,9%
Listopad	2,6%	3,0%	7,8%
Grudzień	3,4%	2,4%	8,6%

dane: GUS

CIEKAWOSTKA:

Jeśli chcesz wiedzieć, jaką wartość miały produkty i usługi w poprzednich latach z uwzględnieniem stopy inflacji, skorzystaj z kalkulatora inflacji.

Bieżących środków ani oszczędności nie warto trzymać na jednym koncie. Znasz wszystkie rodzaje kont i ich możliwości?

Zobacz też:

Prognozy inflacji w Polsce 2022–2024

Jak już wiesz, inflacja w Polsce zależy od wielu czynników ekonomicznych – zarówno tych w skali makro, jak i regionalnej. Wydawać się może, że w obliczu tylu niespodziewanych wydarzeń i zjawisk na świecie, próba przewidzenia poziomu inflacji to jak wróżenie ze szklanej kuli.

Niemniej, NBP raz na kwartał przeprowadza wśród uznanych specjalistów Ankietę Makroekonomiczną, której wyniki pomagają w planowaniu i weryfikowaniu działań rządu czy Rady Polityki Pieniężnej odpowiedzialnych za politykę monetarną.

W najnowszej rundzie ankiety z czerwca 2022 czytamy:

Eksperci są pewni, że w latach 2022–2023 inflacja CPI ukształtuje się powyżej górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego NBP (3,5%). Nie wykluczają oni natomiast możliwość spadku inflacji średniorocznej poniżej tej wartości w 2024 r. Prawdopodobieństwo inflacji poniżej górnej granicy odchyleń od celu inflacyjnego NBP w 2024 r. wynosi 24%.

Prognoza centralna inflacji w 2023 roku wynosi 9,5%, a dla 2024 – 5,6%. Według ekspertów istnieje aż 90% prawdopodobieństwa, że inflacja w Polsce zmieści się w przedziale 3,3–15,5%. Na inflację w przedziale 7,2–11,6% dają oni 50% szans.

Rok 2024 według przewidywań zapowiada się bardziej optymistycznie. Ekonomiści dają 90% prawdopodobieństwa na to, że średnioroczna inflacja w Polsce w 2024 roku zmieści się w przedziale 0,5–14,1%. Istnieje 50% szans na to, że inflacja CPI wyniesie od 3,6 do 8,1%.

Skutki inflacji w Polsce

Inflacja w każdym kraju to zjawisko całkowicie normalne. O ile nie przekracza ona 5%, jest nawet korzystna i pożądana. Dzięki niej zapewnione są wtedy:

opłacalność inwestycji
wzrost zarobków
zwiększenie wydajności gospodarki
stabilna siła nabywcza pieniądza

Jednak jeśli poziom inflacji jest zbyt wysoki, utrzymuje się przez dłuższy czas, a do tego niebezpiecznie wzrasta, niesie ze sobą wiele problemów – zarówno dla statystycznego Kowalskiego, jak i całego kraju.

Galopująca inflacja, czyli ta powyżej 10%, powoduje:

wzrost cen
mniejsza siła nabywcza pieniądza
„ubywanie” oszczędności
mniejszą liczbę inwestycji
trudności w prowadzeniu firmy
droższe kredyty (banki chcą się zabezpieczyć w czasie braku stabilności gospodarczej poprzez wyższe marże i zwiększenie wkładu własnego)
wyższe podatki

A to wcale nie koniec…

Inflacja w Europie

Sytuacja inflacyjna w Polsce z miesiąca na miesiąc jest coraz trudniejsza. To już wiesz. Jednak wzrost cen produktów i usług dotyczy nie tylko naszego kraju.

Jak przedstawia się to w Europie?

Według danych Eurostatu średnioroczna inflacja HICP w Unii Europejskiej w maju 2022 wyniosła 8,8%, natomiast w Strefie Euro było to 8,1%. Najwyższy poziom inflacji w Europie w maju 2022 zanotowano w Estonii (20,1%), a najniższy na Malcie i we Francji (5,8%).

Wyniki z czerwca pokazują, że kryzys inflacyjny wciąż się pogłębia. Jedynymi krajami, w których inflacja nieznacznie spadła są Niemcy i Niderlandy.

A teraz mała ciekawostka…

Wskaźnik Bic Maca

Jednym ze sposobów mierzenia i obrazowania inflacji jest tzw. wskaźnik Big Maca.

Możesz się teraz uśmiechać pod nosem, jednak Big Mac Index już od 1986 roku określa parytet siły nabywczej pieniądza. Wprowadził go brytyjski tygodnik “The Economist”, m.in. po to, żeby pokazać różnicę między inflacją realną a oficjalną.

Choć jest to nieformalny wskaźnik, to jednak aktualizuje się go dwa razy do roku. Dzięki niemu jesteśmy w stanie porównać koszty życia i poziom cen w danym kraju. Waluty krajowe przelicza się na walutę porównawczą – najczęściej jest to dolar amerykański.

Legendarny Big Mac jest wyznacznikiem, ponieważ w każdej restauracji McDonald’s na świecie składa się z tych samych składników, które wytwarza się w danym kraju – nie ma więc niebezpieczeństwa kształtowania cen w oparciu o handel międzynarodowy. Dzięki temu jest to odpowiedni produkt do porównania siły nabywczej między krajami.

Dane ze stycznia 2022 pokazują, że nasza waluta jest niedowartościowana względem dolara o blisko 41%.

Aby jeszcze lepiej zobrazować siłę nabywczą pieniądza w naszym kraju i poziom inflacji, warto przyjrzeć się wyliczeniom analityków z MoneyTransfers.

Przez 10 lat cena Big Maca wzrosła w Polsce o 59% (z 9,10 do 14,50 zł). Przy minimalnej płacy krajowej i minimalnej stawce godzinowej 13,91 netto na jednego Big Maca w Polsce musimy pracować ponad godzinę – dokładnie 62,5 minuty. Plasuje nas to na 11. miejscu na świecie. Dla porównania w Szwajcarii (gdzie Big Mac jest najdroższy) jest to tylko 17 minut, w Wielkiej Brytanii 24 minuty, w Izraelu 39 minut, w USA 48 minut, a w Urugwaju ponad 4,5 godziny.

Inflacja sukcesywnie pozbawia Cię środków. Na szczęście jest wiele sposobów na zdobycie dodatkowych pieniędzy.

Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!

@Milena Dlugosz

Zobacz więcej

Zobacz też:

Jakie są sposoby na walkę z inflacją?

Najważniejszymi instrumentami do walki z inflacją dysponują centralne instytucje finansowe w Polsce, czyli Narodowy Bank Polski (NBP) i Rada Polityki Pieniężnej (RPP).

Bank centralny wyznacza sobie tzw. cel inflacyjny, czyli określony poziom inflacji, który chce osiągnąć swoimi działaniami w danym okresie. W założeniach NBP na 2022 rok wynosił on 2,5%.

W momencie, gdy sytuacja wskazuje na wyższą inflację, a zakładany cel inflacyjny się oddala, RPP może odpowiednio kształtować stopy procentowe. Jeśli trzeba obniżyć inflację, stopy procentowe są podnoszone. Wtedy kredyty stają się droższe i coraz mniej ludzi zaciąga zobowiązania, na które ich nie stać. W założeniach ma to na celu zmniejszenie popytu konsumpcyjnego, co w konsekwencji ma doprowadzić do spadku cen.

NBP ma również wpływ na stopę rezerwy obowiązkowej. Określa ona, jaką kwotę banki komercyjne wpłacają do banku centralnego w celu zabezpieczenia swojej wypłacalności.

W Polsce od 31 marca 2022 stopa rezerwy obowiązkowej wynosi 3,5%. Oznacza to, że za każdy zdeponowany 1 000 000 zł, bank wpłaca do NBP 35 000 zł i jednocześnie może udzielić kredytu na kwotę 965 000 zł. Im mniej wpłacają banki, tym więcej kredytów udzielają. Im więcej kredytów, tym większy popyt. A im większy popyt, tym… inflacja szybciej rośnie. Dlatego NBP cyklicznie zwiększa ten wkład, by walczyć z postępującą inflacją.

Podaż pieniądza i sterowanie inflacją możliwe jest jeszcze dzięki tzw. operacjom otwartym, czyli skupem lub emisją obligacji.

Kolejnym rozwiązaniem wprowadzonym przez rząd jest tzw. Tarcza Antyinflacyjna, która ma obowiązywać do końca lipca 2022. Dotyczy ona m.in. obniżenia akcyzy na prąd, zwolnienia z akcyzy energii elektrycznej dla gospodarstw domowych czy obniżki stawek akcyzy na niektóre paliwa silnikowe.

Niestety, zazwyczaj mija sporo czasu, zanim działania rządowe i/lub banku centralnego przyniosą owoce w postaci obniżenia inflacji.

A jak Ty możesz się przed nią ustrzec? Przecież każdego dnia na inflacji cierpią Twoje finanse i oszczędności, na które tak ciężko pracujesz…

Co zrobić z oszczędnościami i w co najlepiej inwestować?

Wielu ekspertów przychyla się do opinii, że w czasie inflacji najlepiej pomyśleć o tzw. bezpiecznych przystaniach inwestycyjnych. Przez lata uchodziły za nie złoto, nieruchomości czy sztuka.

A w co teraz najbardziej opłaca się inwestować?

Zobacz też:

PODSUMOWANIE: Czy inflacja w Polsce pożre Twoje pieniądze?

Inflacja spędza wszystkim sen z powiek każdego dnia. Słyszymy o niej nie tylko, kiedy GUS publikuje comiesięczne wskaźniki inflacji. Doświadczamy jej za każdym razem, gdy robimy zakupy – wzrost cen jest odczuwalny dla każdego. Jeśli chcesz wiedzieć, o co tyle szumu w mediach, zapamiętaj, że:

Inflacja to powszechny wzrost cen produktów i usług z określonego tzw. koszyka inflacyjnego, który zawiera dobra niezbędne do codziennego funkcjonowania. W praktyce oznacza to, że za tę samą kwotę kupisz mniej.
Najważniejsze wskaźniki inflacji w Polsce to: CPI (Consumer Price Index), PPI (Producer Price Index) oraz HICP (Harmonised Index of Consumer Prices). W kontekście porównania poziomu społecznego i siły nabywczej pieniądza na świecie warto też wiedzieć, czym jest Big Mac Index.
Według ekonomistów optymalny poziom inflacji to 2–3%.
Przyczyny inflacji są złożone. Do najczęstszych należą: ceny surowców i półproduktów, dodruk pieniędzy, drastyczne zmiany w popycie konsumpcyjnym czy źle prowadzona polityka monetarna.
Skutki inflacji dotykają Cię każdego dnia. Są to m.in.: wzrost cen, mniejsza siła nabywcza pieniądza, trudności w prowadzeniu działalności gospodarczej czy droższe kredyty.

Dziękuję Ci bardzo za Twój cenny czas. Ufam, że zagadnienie inflacji w Polsce jest już dla Ciebie bardziej zrozumiałe. Jeśli masz jeszcze jakieś pytania, bez obaw zadawaj je w komentarzach – wspólnie z naszymi ekspertami postaramy się odpowiedzieć na wszystkie. A może masz własne przemyślenia, obawy lub tipy na to, jak radzić sobie z inflacją, koniecznie podziel się nimi z innymi czytelnikami!

FAQ

Czy Polsce grozi hiperinflacja?

Ostatni raz hiperinflacja w Polsce miała miejsce w latach 1989–1990, czyli w czasie zmian ustrojowych. Eksperci przekonują, że nam, jak i krajom Europy to zjawisko raczej nie grozi. Wyjątkiem może okazać się Turcja, gdzie w czerwcu 2022 inflacja wyniosła 78,62%.

Inflacja a deflacja – jakie są podstawowe różnice?

Deflacja to spadek inflacji poniżej zera. To pozornie pozytywne zjawisko, może okazać się równie niebezpieczne dla gospodarki jak inflacja. Jeśli utrzymuje się zbyt długo, spadnie opłacalność produkcji, inwestycje będą wstrzymane (każdy liczy na dalsze spadki), a płace obniżane.

Oceń artykuł

5.0

Odałeś juz glos

2 opinie, ocena: 5.0

Redakcja

Poznaj zespół

Redaktor HelloFinance

Mateusz Podlecki

Pomaga ludziom podejmować lepsze decyzje finansowe, by mogli dzięki temu wieść szczęśliwsze życie. Pisząc artykuły w HelloFinance, buduje świadomość ekonomiczną i finansową. Oprócz tego pasjonuje się edukacją medialną i nowymi technologiami oraz ich wpływem na codzienność.

Redaktor HelloFinance

Mateusz Podlecki

Redaktorka HelloFinance

Agata Jach

Zajmuję się tematyką finansową — w prosty, przystępny sposób wyjaśniam meandry polskiego prawa, aby pomóc Ci podjąć przemyślane i korzystne decyzje finansowe.

Oszczędzaj czas i pieniądze z Hello Finance

Poznaj sprawdzone sposoby na finanse osobiste

Zobacz inne treści

Podobne artykuły