Ubezpieczenie zdrowotne ZUS 2023: dla kogo + koszt składki

Sprawdź, ile kosztuje Cię ubezpieczenie zdrowotne i co dostajesz w zamian.
Agata Jach - Redaktorka HelloFinance
Tekst

Agata Jach

Agata Jach - Redaktorka HelloFinance
Tekst
Agata Jach
Redaktorka HelloFinance

Zajmuję się tematyką finansową — w prosty, przystępny sposób wyjaśniam meandry polskiego prawa, aby pomóc Ci podjąć przemyślane i korzystne decyzje finansowe.

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

22 grudnia, 2023
Redakcja:

Dowiedz się więcej o naszym procesie redakcyjnym

9 min
Media o nas:
Spis treści:

Niech pierwszy rzuci kamień, kto nigdy nie narzekał na ubezpieczenie zdrowotne w NFZ. Kolejki, odległe terminy wizyt, przemęczony personel, chaos organizacyjny. Wady państwowego systemu opieki zdrowotnej można  wymieniać bez końca. 

Dlaczego możesz nam zaufać
Informacja o reklamach

Jeśli chcesz zakosztować luksusu, możesz wykupić sobie prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Jednak mam dla Ciebie złą wiadomość – to nie uwolni Cię od kontaktów z państwową służbą zdrowia. 

Przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się: 

  • Czy przysługuje Ci ubezpieczenie zdrowotne
  • Jak sprawdzić, czy masz ubezpieczenie zdrowotne
  • Co to jest dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne i jak je wykupić
  • Ile wynosi składka zdrowotna i jak ją liczyć
  • Co Ci daje prywatne ubezpieczenie zdrowotne
Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja

Zobacz, co może zrobić dla Twojego zdrowia i urody Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg

Natu.Care Kolagen Premium 5000 mg, mango-marakuja

Natu.Care Kolagen Premium dla zdrowia stawów, skóry, paznokci i włosów. Najlepsza przyswajalność. Optymalna dawka 5 000 lub 10 000 mg. Przebadany przez niezależne laboratorium.

Zobacz więcej
@Milena Dlugosz
Efekty zaczęłam dostrzegać po około 5 tygodniach. Włosy są nawilżone, przestały też wypadać. Moja wrażliwa cera przestała się przesuszać. Plus za pyszny smak!
@Milena Dlugosz
Zobacz więcej

Zobacz też:

Ubezpieczenie zdrowotne – co to jest?

Ubezpieczenie zdrowotne pokrywa koszty medyczne związane z ochroną zdrowia i leczeniem chorób, w tym koszty świadczeń medycznych. W Polsce większość obywateli objęta jest powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, które można uzupełnić ubezpieczeniem prywatnym. 

Ubezpieczenie zdrowotne a ubezpieczenie chorobowe

Ubezpieczenie zdrowotne pokrywa wszelkie koszty opieki medycznej. Jeśli zachorujesz i masz ubezpieczenie zdrowotne (o tym zaraz), przysługuje Ci: 

  • darmowa opieka specjalisty 

  • pobyt w szpitalu (ze skierowaniem) 

  • refundacja określonych leków 

Ubezpieczenie chorobowe nie odnosi się do kosztów leczenia, ale kosztów Twojego utrzymania, gdy nie możesz pracować. W myśl Ustawy z 13 października 1998 r. wchodzi ono w skład ubezpieczeń społecznych. 

Jest obowiązkowe dla osób zatrudnionych w stosunku pracy, dobrowolne dla przedsiębiorców i osób zatrudnionych na umowy cywilnoprawne. 

Jeśli nie możesz pracować ze względu na:

  • przewlekłą chorobę

  • rodzicielstwo

  • opiekę nad chorym członkiem rodziny

i masz opłacane składki chorobowe – ZUS będzie wypłacał Ci zasiłek chorobowy, którego wysokość zależy od:

  • powodu niezdolności do pracy

  • rodzaju umowy, jaką masz z pracodawcą

  • Twoich dochodów

Wiesz już czym różni się ubezpieczenie zdrowotne od chorobowego. Z poniższych sekcji dowiesz się, komu przysługuje ubezpieczenie zdrowotne i jak sprawdzić, czy możesz z niego skorzystać.

Podstawowe ubezpieczenie zdrowotne 

Podstawowe ubezpieczenie zdrowotne uprawnia Cię do darmowej opieki medycznej na terenie całego kraju. W założeniu ubezpieczenie zdrowotne w Polsce jest powszechne – co oznacza, że podlegają mu wszyscy. W praktyce część osób znajduje się poza systemem. Dlaczego? O tym zaraz. 

System jest w miarę prosty – płacisz składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS-u), który odprowadza je do Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ-u). 

W przypadku rolników schemat wygląda podobnie – z tą różnicą, że zamiast do ZUS-u odprowadzają swoje składki do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS-u). 

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne

Nazwa „obowiązkowe” może być trochę myląca, bo nie każdy Polak realnie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. 

Jak podaje Ministerstwo Zdrowia, obowiązek ten obejmuje:

  • Osoby zatrudnione na umowę o pracę.

  • Rolnicy i ich rodziny.

  • Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą.

  • Osoby wykonujące pracę nakładczą.

  • Osoby zatrudnione na umowę zlecenie lub umowę agencyjną (umowy cywilnoprawne).

  • Osoby duchowne.

  • Pracownicy spółdzielni.

  • Emerytów i rencistów.

  • Uczniów, studentów i doktorantów.

  • Żołnierzy odbywających zasadniczą służbę wojskową, ćwiczenia wojskowe lub służbę zastępczą (np. w Policji, Straży Granicznej lub Biurze Ochrony Rządu).

  • Żołnierzy zawodowych, pracowników służb, posłów i prokuratorów.

  • Dzieci przebywające w placówkach opiekuńczych oraz dzieci do czasu rozpoczęcia nauki w szkole. 

  • Bezrobotnych, którzy nie mają ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. 

  • Osoby pobierające zasiłek stały z pomocy społecznej. 

  • Osoby bezdomne, wychodzące z bezdomności. 

Załóżmy, że po przestudiowaniu powyższej listy wciąż nie masz pewności, czy masz prawo do opieki zdrowotnej. Co wtedy?

Jak sprawdzić, czy masz ubezpieczenie zdrowotne w NFZ?

Jeszcze niedawno tylko pracownicy służby zdrowia mogli sprawdzić, kto ma, a kto nie ma ubezpieczenia zdrowotnego. Teraz może to zrobić każdy. Gdzie sprawdzić, czy przysługuje Ci ubezpieczenie zdrowotne?

  • Na stronie systemu eWUŚ – czyli Elektronicznej Weryfikacji Uprawnień Świadczeniobiorców. 

  • Na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) – wystarczy, że zalogujesz się do systemu i przejdziesz do zakładki „Prawo do świadczeń”. 

  • Na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS–u – wystarczy, że zalogujesz się w serwisie i przejdziesz do zakładki „Ubezpieczony”. 

Jeśli nie masz konta na żadnym z powyższych serwisów i nie chcesz go zakładać, możesz sprawdzić status swojego ubezpieczenia w najbliższej państwowej placówce medycznej. Wystarczy, że podasz swój numer PESEL i potwierdzisz tożsamość za pomocą:

  • dowodu osobistego

  • paszportu

  • prawa jazdy

  • legitymacji szkolnej lub studenckiej

Wiesz już jak sprawdzić, czy masz ubezpieczenie zdrowotne. Zobaczmy teraz, ile Cię ono kosztuje. 

Ile wynosi składka zdrowotna?

Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i wynosi 9% podstawy jej wymiaru. Podstawa składki zdrowotnej to wynagrodzenie pomniejszone o składki społeczne, które odprowadzasz do ZUS-u. 

Jeśli pracujesz na umowę o pracę lub zlecenie, sprawa jest prosta: wysokość składki zdrowotnej zależy od tego, ile zarabiasz. 

Aby obliczyć wysokość podstawy składki, musisz od kwoty brutto swojego wynagrodzenia odjąć:

  • składkę emerytalną

  • składkę rentową

  • składkę chorobową

Tak uzyskasz podstawę wymiaru składki zdrowotnej. Dziewięć procent uzyskanej w ten sposób sumy stanowi wysokość składki zdrowotnej. 

Może Cię zainteresować: Czy warto wykupić ubezpieczenie turystyczne? Jak wybrać najlepsze ubezpieczenie na podróż?

Zgłoszenie członka rodziny do ubezpieczenia

Osoby nieletnie lub pozostające pod Twoją opieką mogą zostać objęte ubezpieczeniem zdrowotnym z tytułu Twojego ubezpieczenia. Co ważne – nie dzieje się to automatycznie – musisz najpierw zgłosić je do ubezpieczenia. 

Kogo możesz zgłosić do ubezpieczenia?

  • Dziecko – swoje, lub pozostające pod Twoją prawną opieką. Dziecko może korzystać z Twojego ubezpieczenia do ukończenia 18. roku życia (jeśli przestaje się wtedy uczyć) lub 26. roku życia (jeśli kontynuuje naukę). Możesz zgłosić do ubezpieczenia także dziecko męża lub żony. 

  • Męża lub żonę – jeśli nie posiada ubezpieczenia z żadnego innego tytułu. 

  • Wstępnych (rodziców lub dziadków) – którzy mieszkają z Tobą w jednym domu i nie mają ubezpieczenia z żadnego innego tytułu. 

Zatrzymajmy się przez chwilę w sytuacji, gdy nie masz ubezpieczenia zdrowotnego, nie chcesz zarejestrować się jako osoba bezrobotna i nie masz członka rodziny, który mógłby Cię ubezpieczyć. Co wtedy?

Sprawdź równieżJakie korzyści daje ubezpieczenie NNW?

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne

Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne to rozwiązanie dla osób, które nie podlegają pod ubezpieczenie obowiązkowe, ale chcą korzystać z państwowej opieki medycznej na terenie Polski. 

Dla kogo?

Z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego mogą skorzystać:

  • Osoby zatrudnione na umowę o dzieło – która nie jest ozusowana, co oznacza, że nie zapewnia żadnych ubezpieczeń społecznych. 

  • Osoby, które pozostają bez pracy i nie są zarejestrowane jako bezrobotne – na przykład poszukujące pracy.

  • Cudzoziemcy, przebywający na terenie Polski. 

Jak uzyskać dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne?

Aby uzyskać ubezpieczenie dobrowolne, należy: 

  • Złożyć pisemny wniosek do właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania oddziału NFZ-u. 

  • Podpisać umowę o ubezpieczeniu dobrowolnym.

  • Zapłacić składkę. 

Twoje ubezpieczenie będzie obowiązywało od dnia określonego w umowie do momentu jej rozwiązania. Jeśli przestaniesz płacić składki, ubezpieczenie będzie obowiązywało jeszcze miesiąc od dnia opłaty niezapłaconej składki, a potem wygaśnie. 

WAŻNE: Możesz złożyć wniosek o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne tylko, jeśli mieszkasz na terenie Polski. W przeciwnym wypadku wniosek należy składać w kraju tymczasowego pobytu. 

Ile wynosi składka na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne?

W przypadku osób ubiegających się o ubezpieczenie dobrowolne podstawa składki zdrowotnej liczona jest od średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw

W drugim kwartale 2022 roku średnie wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 6 566,15 zł brutto, miesięczna składka na dobrowolne ubezpieczenie wynosi więc 590,95 zł.

UWAGA: Możesz mieć ubezpieczenie tylko w jednym miejscu. Jeśli posiadasz obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne lub masz ubezpieczenie zdrowotne w innym kraju, nie możesz ubiegać się o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne. 

Czytaj więcej: Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne NFZ: kto może z niego skorzystać i ile wynosi składka?

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne

Jeśli masz już dość czekania w kolejce do specjalisty, mrocznych szpitalnych korytarzy i personelu, który zasypia na stojąco – możesz wykupić prywatne ubezpieczenie zdrowotne. W praktyce, wielu pracowników otrzymuje takie ubezpieczenie od swojej firmy w ramach dodatkowego benefitu. 

Gdzie wykupić prywatne ubezpieczenie zdrowotne?

Coraz więcej sieci oferuje prywatne ubezpieczenie medyczne. Do najpopularniejszych należą:

  • Luxmed

  • Medicover

  • Polmed

Co możesz uzyskać w ramach prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego?

  • Opiekę lekarza prowadzącego.

  • Dostęp do konsultacji lekarzy specjalistów. 

  • Dostęp do diagnostyki laboratoryjnej.

  • Możliwość rehabilitacji (po wcześniejszym skierowaniu). 

WAŻNE: Wykupienie ubezpieczenia prywatnego nie upoważnia Cię do rezygnacji z obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Składki na ubezpieczenie zdrowotne i tak będą regularnie odpływać z Twojej wypłaty. 

Warto wiedzieć, że prywatne ubezpieczenie zdrowotne nie jest alternatywą dla ubezpieczenia w NFZ – a raczej jego uzupełnieniem. Lekarz z prywatnej placówki medycznej nie może skierować Cię na badania, dalsze leczenie do przychodni lub do szpitala związanego z NFZ-em. 

Przy poważniejszych i przewlekłych schorzeniach, może się okazać, że leczenie w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego będzie jednak nieodzowne. 

Więcej na ten temat dowiesz się z artykułu: Prywatne ubezpieczenie zdrowotne – ile kosztuje i co obejmuje?

Podsumowanie: jakie ubezpieczenie zdrowotne jest najlepsze?

To, jakie ubezpieczenie zdrowotne będzie optymalnym wyborem dla Ciebie, zależy od tego, w jakiej jesteś życiowej sytuacji, czy cierpisz na jakieś choroby przewlekłe, ile osób masz na utrzymaniu i jak bardzo spieszy Ci się z uzyskaniem porady. 

  • Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne – pozostaje poza Twoim wyborem. Jeśli pracujesz na umowę o pracę lub zlecenie, masz swoją firmę, studiujesz, uczysz się lub przechodzisz na bezrobocie – wtedy odprowadzasz składki i masz ubezpieczenie zdrowotne.
  • Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne – to opcja dla osób, które pozostają bez pracy, ale nie chcą rejestrować się jako bezrobotni i nie mają członka rodziny, który mógłby je ubezpieczyć. To również możliwość dla osób, które pracują na podstawie umowy o dzieło.
  • Prywatne ubezpieczenie zdrowotne – to wygodna opcja dla wszystkich, którzy chcą oszczędzić sobie nerwów i tygodni czekania w kolejkach do specjalistów z NFZ–u. Warto jednak pamiętać, że w poważniejszych przypadkach i tak najpewniej trzeba będzie skorzystać z państwowej służby zdrowia.

Dzięki za przeczytanie mojego artykułu! Mam nadzieję, że była to dla Ciebie solidna piguła wiedzy o ubezpieczeniach zdrowotnych. A Ty – z jakiego ubezpieczenia korzystasz? Które uważasz za najlepsze? Koniecznie podziel się odpowiedzią w komentarzu!

FAQ

Jak zdobyć ubezpieczenie zdrowotne za granicą?

Jeśli wybierasz się do kraju Unii Europejskiej – do ubezpieczenia zdrowotnego uprawnia Cię karta EKUZ. Aby ją otrzymać, wystarczy wypełnić wniosek. Z kartą EKUZ masz prawo do korzystania z państwowej służby zdrowia w wybranym kraju, jeśli jest to konieczne dla Twojego zdrowia (chodzi o nagłe przypadki, nie możesz np. pojechać do Niemiec, aby tam pójść do dentysty). Jeśli jedziesz do kraju spoza Unii – koniecznie zaopatrz się w ubezpieczenie turystyczne, które zagwarantuje Ci zwrot kosztów leczenia.

Czy mogę zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego dorosłe niepracujące dziecko?

Ubezpieczenie zdrowotne niepracującego członka rodziny jest możliwe, jeśli to Twój: współmałżonek, uczące się dziecko (do 26. roku życia), dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub wstępny (rodzic lub dziadek). Jeśli dorosłe dziecko ukończyło 18 lat i nie uczy się, może uzyskać ubezpieczenie, jeśli zarejestruje się jako bezrobotny lub wykupi dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne.

Jak długo obowiązuje ubezpieczenie zdrowotne po ustaniu stosunku pracy?

Ubezpieczenie zdrowotne najczęściej kończy się 30 dni po wygaśnięciu obowiązku ubezpieczeniowego – czyli w przypadku umowy o pracę, 30 dni od daty jej rozwiązania.

Czy jest kara za podwójne ubezpieczenie zdrowotne?

Ustawodawca nie przewidział kary za podwójne ubezpieczenie zdrowotne. W praktyce byłoby to trudne lub wręcz niemożliwe – ponieważ zanim ZUS obejmie Cię ubezpieczeniem, sprawdza najpierw, czy nie przysługuje Ci już ono z innego tytułu.

Czy jest ubezpieczenie zdrowotne dla uchodźców z Ukrainy?

Na mocy rządowej specustawy Ukraińcy, którzy przybyli do Polski, uciekając przed rosyjską agresją, mają prawo do podstawowego ubezpieczenia zdrowotnego. Prawo do ubezpieczenia dotyczy osób, które mogą udowodnić, że wjechały do Polski po 24 lutego 2022 roku (dowód stanowi pieczątka w paszporcie).

Agata Jach - Redaktorka HelloFinance

Redaktorka HelloFinance

Agata Jach

Zajmuję się tematyką finansową — w prosty, przystępny sposób wyjaśniam meandry polskiego prawa, aby pomóc Ci podjąć przemyślane i korzystne decyzje finansowe.

Oszczędzaj czas i pieniądze z Hello Finance

Poznaj sprawdzone sposoby na finanse osobiste

Zobacz inne treści
Podobne artykuły
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne – ile kosztuje i co obejmuje?

wrz 09

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne – ile kosztuje i co obejmuje?

Prywatne ubezpieczenie zdrowotne pozwala dostać się bez kolejek do lekarza specjalisty. Oferty polis zdrowotnych zaczynają się od 43 zł miesięcznie.

Ubezpieczenie AC – co to, co obejmuje + przegląd ofert 2023

maj 30

Ubezpieczenie AC – co to, co obejmuje + przegląd ofert 2023

„Mądry Polak po szkodzie” – brzmi znane porzekadło. Sztuką jest jednak być mądrym i przed szkodą, czyli właściwie się zabezpieczyć.

Jak sprawdzić ubezpieczenie auta online – UFG, CEPiK

sty 11

Jak i gdzie sprawdzić ubezpieczenie auta [online + za darmo]

Zobacz, jak szybko sprawdzić, czy samochód jest ubezpieczony i jakich danych potrzebujesz, żeby to zrobić. Jak sprawdzić OC sprawcy wypadku?